24 juni 2019
Preken schrijven is een ambacht
De TUA is geen predikantenfabriek. Beroepbare studenten rollen er niet van een lopende band en zeker niet als identieke poppetjes met al even identieke kennis en vaardigheden. Toch wordt er gelukkig wel hard aan kennis en vaardigheden gewerkt. Zo worden we tijdens de vakken homiletiek onderwezen in de theorie en de praktijk van de prediking. Voor wie wat extra wil, wordt er een training aangeboden in de vorm van een jaarlijks preekseminar onder leiding van professor M.J. Kater.
Preken schrijven is een ambacht, het is vakwerk. Zelf vind ik het schrijven van preken mooi, maar niet altijd makkelijk. Dat ambacht wil ik graag beter onder de knie krijgen en daarom had ik mezelf opgegeven voor het seminar. Natuurlijk weet ik wel dat het schrijven en houden van preken (ook) te maken heeft met het werk van de heilige Geest. De heilige Geest schakelt mensen echter niet uit, maar in, en daarom is het voor (aanstaande) predikanten belangrijk om kennis en vaardigheden op te doen op dit vlak. Tegelijkertijd is het belangrijk om te beseffen dat het leren werken met een stappenplan niet het enige is. Een preek schrijven is niet te vergelijken met het volgen van een handleiding bij het in elkaar zetten van een boekenkast van Ikea. Het doorlopen van een stappenplan geeft niet de garantie dat er na afloop een goede preek ligt.
Gemotiveerd begonnen we als deelnemende studenten weken van te voren al met het schrijven van preken. Het schrijven van een preek kent een heel aantal fasen, waaronder het lezen van de Bijbeltekst (in de grondtaal), het uitleggen van de tekst, het mediteren over de tekst en het uitwerken van dat alles tot een preek. Die preek moet onder andere een heldere structuur hebben, een doeltreffende inleiding en een kernachtige boodschap. Dat hele proces hebben we als studenten twee keer thuis doorlopen. Negen studenten leverden samen achttien preken in. Per Bijbeltekst dus negen verschillende preken. Waar komen de verschillen vandaan? Komen die verschillen voort uit terechte keuzes? Of is er bij de voorbereiding iets misgegaan? Genoeg vragen om over door te praten, om elkaar – verschillend als we zijn – op te bevragen.
Zodoende kwamen we als studenten met een bundel preken bij elkaar in een mooi conferentieoord, waar we drie dagen nadachten over het schrijven van preken en wat daarbij komt kijken. Naast het bespreken van de vooraf ingeleverde preken, was er ook tijd voor bezinning. Professor Kater vertelde over het preken van Psalmen en ook dominee Schenau uit Nunspeet leverde een bijdrage. Dominee Schenau begon zijn lezing met het boekje Boris op de berg van Dick Bruna. Naast het standaard werk Priesterlijke prediking van professor Kremer, heeft hij ook dit boekje in zijn studeerkamer altijd binnen gezichtsveld staan. Want met enkele heldere lijnen en kleuren moet het plaatje duidelijk zijn. Diepgang en eenvoud, maar eenvoudig is niet hetzelfde als simplistisch.
Over de eenvoud en diepgang, vorm en inhoud van onze preken gingen we als studenten – uit de breedte van onze kerken – in gesprek. Dat was waardevol! Tijdens het preekseminar bleek maar weer hoe mooi, maar ook hoe moeilijk het kan zijn om een goede preek te schrijven. Zodoende hielpen we elkaar bij het doordenken van de preken. Denk aan vragen als ‘is dit de juiste boodschap bij deze Bijbeltekst?’ ‘Wat wil je bereiken met deze inleiding?’ ‘En denk je dat wat je schrijft ook begrepen wordt in Kerkwerve of Enschede?’ Er was dus veel te vragen, te leren en te bespreken. En met dank aan professor Kater hadden we dus drie mooie leerzame en opbouwende dagen. Zodoende ging ik dankbaar, met nieuwe inzichten en goede feedback op mijn preken, terug naar Apeldoorn.
Willem Jan van de Velde, admissiaal masterstudent
